Witam was w pierwszym odcinku podkastu “Historia dla Dorosłych”. Ja nazywam się Piotr Borowski i prowadzę podkast “Historia dla Dzieci”. Jak sama nazwa wskazuje tamte audycje są przeznaczone dla dzieci. Tak więc zbierając materiały czy tematy czasami zastanawiam się czy je poruszyć czy też nie. Np. temat zbrodni wojennych. Nagrałem kiedyś odcinek poświęcony Bolesławowi Śmiałemu i temu jak kazał ukarać niewierne żony swoich wojowników. Nie wdając się w szczegóły kazał tym kobietom karmić małe psy, a dzieci oddał do wykarmienia sukom. Omówiliśmy ten temat na jednej lekcji, a potem z tego zrobiłem audycję do pokastu “Historia wg Dzieci”. Krytyki nie było jakoś specjalnie dużo, bo tylko jedna matka napisała mi dość ostry komentarz, że to nie jest temat dla dzieci. Z kolei ten odcinek na YouTube został oznaczony jako odcinek dla dorosłych. Chyba już wiecie do czego zmierzam. Czasami chciałbym nagrać jakiś odcinek, ale obawiam się reakcji rodziców i dla tego postanowiłem stworzyć osobny podkast “Historia dla Dorosłych”.

Będę tutaj umieszczał tematy, które z jakichś względów nie mogły się ukazać w podkaście “Historia wg Dzieci”. Niekoniecznie oznacza to, że chodzi o temat. Czasami to będzie po prostu formuła. Np. nagrałem odcinek o Marii Skłodowskiej-Curie w podkaście “Historia wg Dzieci”, ponieważ był on skierowany do młodszych słuchaczy musiał być uproszczony i skrócony. Tutaj będę mógł omówić tą samą osobę czyli naszą uczoną Marię, ale o wiele dogłębniej i w sposób, który dla dzieci mógłby być nudny. Nie będę się już dalej rozwodził. Dzisiaj chciałbym omówić temat pijaństwa i alkoholizmu w PRL.

Ten okres często się określało słowem “komuna”. Był to okres problemów produkcyjnych. Brakowało wtedy wszystkiego. Ponieważ jednak produkcja alkoholu jest tak prosta tego nigdy nie zabrakło i to nawet w PRL. Jednym z powodów był fakt, że był to ogromny procent wpływów do budżetu państwa. W pewnych momentach aż 15% wszystkich pieniędzy, którymi dysponowało państwo pochodziło ze sprzedaży alkoholu. Nic więc chyba dziwnego, że państwo produkowało alcohol, który był kupowany przez wszystkich. Tak więc z punktu widzenia państwa produkowanie alkoholu było bardzo ważne. Dlaczego jednak ludzie go tak chętnie kupowali. Problemy gospodarcze w PRLu oznaczały, że momentami literalnie nie było niczego na półkach. Dzisiaj alkohol konkuruje z mnóstwem produktów, w tamtych czasach alkohol nie miał żadnej konkurencji.

Ciekawe jest, że walkę z alkoholizmem podjęto gdy powstała Solidarność. Komitety strajkowe w 1980 roku wprowadziły prohibicję. Pojawił się pogląd, że to władza komunistyczna rozpija robotników, aby łatwiej się nimi rządziło.

Później przyszedł stan wojenny i generał Jaruzelski, który był zdeklarowanym abstynentem. Jaruzelski ograniczył liczbę sklepów, w których można było kupić alkohol oraz wyznaczył godzinę 13, od której można było kupować. Oczywiście prawo łatwo jest wprowadzić. Gorzej jest z jego wyegzekwowaniem. Pojawiły się punkty zwane metami, w których można było kupić alkohol o dowolnej porze. Wzrosła też produkcja bimbru.

Należało zapamiętać datę bitwy pod Grunwaldem czyli 1410. Tą liczbę tłumaczono tak: wziąć 1 kilogram cukru, 4 dekagramy drożdży i 10 litrów wody. Zrobić zacier i destylować w jakimś bezpiecznym miejscu. W mojej młodości byłem w paru takich prywatnych bimbrowniach. Spragnieni ludzie czekający na powoli kapiący trunek pili na zmianę. Gdy tylko nakapało wystarczająco do jednej szklanki wymieniało się ją na inną, a tą wypijał czekający w kółku miłośnik.
Pijaków wtedy często spotykało się na ulicach, szczególnie w dniu wypłaty. Później władza postanowiła z tym walczyć i założono izby wytrzeźwień. Na moje szczęście nigdy nie trafiłem do tego przybytku, ale miałem paru znajomych, którym to się przydarzyło. Żartowano wtedy, że to najdroższy hotel w Polsce.

Podsumowując: alkohol był bardzo ważny dla budżetu państwa za komuny. Stanowił momentami aż 15% wszystkich wpływów do budżetu. Stosunek do alkoholu zaczął się zmieniać w latach 80 gdy powstała Solidarność. Zawdzięcza to się nie tylko prohibicji podczas strajków, ale także objęciu rządów przez generała abstynenta. Ostatni okres PRLu to ograniczenie możliwości zakupu przez wprowadzenie godziny 13, co doprowadziło do powstania “met” oraz zwiększenia produkcji bimbru. Powstały wtedy też izby wytrzeźwień.

Dlaczego za czasów Solidarności spadło spożycie alkoholu. Niektórzy twierdzą, że było to wynikiem tego, że ludzie zaczęli mieć nadzieję, że coś można zmienić. Niestety jak podają statystyki spożycie alkoholu znowu wzrasta. Czy jest to wynikiem tego, że ludzie nie widzą żadnej nadziei na przyszłość. Ja nagrywam to w styczniu 2021 roku. W wielu krajach od roku wielu ludzi jest zamkniętych w domach. Jest to chyba jeden z powodów utraty nadziei na przyszłość i wzrostu alkoholizmu.

Tutaj możecie znaleźć odcinek o Marii Skłodowskiej Curie przygotowany dla dzieci:
https://historiawgdzieci.pl/podkast/maria-sklodowska-curie