Porządek w głowie czyli jak zapamiętać tych wszystkich królów.
Dziś chciałbym wam opowiedzieć o czymś co warto zrobić na początku nauki historii. Historia Polski jest dość długa, bo ma aż 1000 lat. Historia Stanów Zjednoczonych jest co najmniej o połowę krótsza. Gdy się uczycie o kolejnym królu to po jakimś czasie mogą się oni pomieszać. Co więc można zrobić. Należy ich sobie poukładać w głowie. Czy w waszych pokojach zawsze jest porządek? Pewnie zauważyliście, że trudno znaleźć jakąś zabawkę, gdy jest bałagan. Tak samo jest z królami w naszej pamięci. Jak ich nie uporządkujemy to nam się pomieszają. Czy jednak można zrobić porządek nie mając szafki do której się wkłada zabawki? Albo skrzynki czy czegoś jeszcze innego? Dziś chciałbym wam dać taką szafkę na królów, a w zasadzie trzy szafki. Królów, którzy rządzili w Polsce można podzielić na trzy grupy. Najpierw w Polsce rządziła dynastia Piastów, potem dynastia Jagiellonów. Ale czy wy wiecie co to jest dynastia?
Dynastia to taka rodzina, która rządzi. Tak więc gdy mówimy, że rządziła dynastia Piastów to znaczy, że wtedy rządzili królowie z tej rodziny. Założycielem tej rodziny miał być Piast Kołodziej.
Później w Polsce rządziła dynastia Jagiellonów. Jej nazwa wzięła się od pierwszego króla w tej dynastii, czyli od Władysława Jagiełły. Po dynastii Jagiellonów byli królowie elekcyjni.
Ale może chcielibyście wiedzieć dlaczego skończyła się dynastia Piastów, a potem dynastia Jagiellonów? Ostatnim królem dynastii Piastów był Kazimierz Wielki, a był on ostatnim, bo nie miał synów. Tak samo było z ostatnim królem dynastii Jagiellonów. Był nim Zygmunt August, który także nie miał miał synów. Tak naprawdę to on wcale nie miał dzieci, choć miał aż trzy żony.
Tak więc dynastia Piastów skończyła się gdy zmarł Kazimierz Wielki. A dynastia Jagiellonów skończyła się gdy umarł Zygmunt August.
Potem w Polsce rządzili królowie elekcyjni. Elekcja to jest to samo co wybory. Tak jak dzisiaj ludzie wybierają prezydenta tak w tamtych czasach wybierano króla.
Tak więc jak będziecie się uczyć o nowym królu to zawsze zapytajcie do której z tych trzech szafek go włożyć? Czy jest to król z dynastii Piastów, czy z dynastii Jagiellonów, a może król elekcyjny?
Oczywiście nie musicie tego robić, ale jeżeli będziecie mieć bałagan w głowie to wam się ci królowie pomieszają. Oczywiście na każdej takiej półce też warto zrobić porządek i np. na półce Piastów najpierw postawić Mieszka I, potem Bolesława Chrobrego, później Mieszka II itd.
Tak więc warto mieć w głowie takie szafki, w których będzie się układać królów. Oczywiście historia Polski nie kończy się na tych szafkach. Później trzeba dostawić jeszcze co najmniej trzy kolejne szafki. Po królach elekcyjnych przyszły zabory i Polacy walczyli o wolność przez 123 lata. Tak więc czwarta szafka to zabory czyli 123 lata, kiedy Polska była podzielona na trzy części. Potem jest piąta szafka, czyli okres międzywojenny. Tak się nazywa bo to było 21 lat pomiędzy I i II wojną światową. A na koniec jest ostatnia szósta szafka, w której można trzymać wszystko co się wydarzyło po II wojnie światowej aż do dzisiaj.
Sprawdźmy więc jak to robić. Mamy więc króla Bolesława Śmiałego. Należał on do dynastii Piastów, a więc wstawiamy go do pierwszej szafki. Król Władysław Warneńczyk był Jagiellonem, a więc kładziemy go do drugiej szafki. Jan III Sobieski był królem elekcyjnym, a więc wstawiamy go do trzeciej szafki. Gdy mówimy o czasach gdy powstał polski hymn to mówimy o czasach zaborów, a więc czwartej szafce. Z kolei Józef Piłsudski i “Cud nad Wisłą” to okres międzywojenny czyli piąta szafka. A pierwszy Polak poleciał w kosmos po II wojnie światowej, a więc wkładamy go do szóstej czyli ostatniej szafki.
Ja podzieliłem historię Polski na 6 części, ale wy możecie ją podzielić na więcej części. Co jest ważne? Ważne, aby mieć w głowie porządek.
Może teraz kilka słów do rodziców. Dobrze aby dzieci poznały główne podziały historii Polski. Może to być 6 części, które tutaj podałem. Jest to dobry podział dla małych dzieci. Jeżeli jednak dzieci są starsze, to historię można podzielić jeszcze bardziej. Np. historię Piastów można podzielić na okres od Mieszka I do Bolesława Krzywoustego, potem na okres rozbicia dzielnicowego, a potem okres od Władysława Łokietka do Kazimierza Wielkiego. Dodatkowo w okresie przejścia pomiędzy dynastią Piastów i Jagiellonów w Polsce rządzili królowie z dynastii Andegaweńskiej, czyli Ludwik Węgierski i Jadwiga. Byli oni jednak z rodziny Piastów i aby nie komplikować dzieciom można ich policzyć jako Piastów. Widzicie więc, że budując tak szkielet historii można spędzić dużo czasu. Jest to ważna część, bo pozwala poukładać królów i wydarzenia, ale z drugiej strony jest to część najbardziej nudna. Warto więc uprościć ją do poziomu dziecka i nie przesadzać z dokładnością.
Tyle może nauki na dzisiaj.
Miałem w tym tygodniu przyjemność przeprowadzić lekcję historii przez Skype’a. Na lekcję zaprosiła mnie mama Wojtka z Poznania, który ma 8 lat. Chciałbym przy tej okazji pozdrowić Wojtka i jego mamę Emilię. Wojtek ma świetną pamięć i bardzo dużo zapamiętał. Jego mama twierdzi, że to zasługa moich podkastów, ale ja myślę, że to także chęć Wojtka oraz wsparcie rodziców. Ulubionym królem Wojtka jest Władysław Jagiełło. Fajnie jest poznać słuchaczy naszego podkastu. Jeszcze raz pozdrawiam Wojtka i jego rodziców oraz oczywiście wszystkich słuchaczy zarówno tych najmłodszych jak i tych starszych. Przypominam, że możecie nagrać pozdrowienia do naszego podkastu. Jeżeli nie potraficie tego, możemy połączyć się przez internet i ja nagram to na odległość. W ten sposób będziemy mogli się poznać i razem zachęcać do uczenia się historii.
Podkast można wesprzeć materialnie na patronite. Pierwszy stopień to tylko 3 zł. Podkast nagrywam za darmo, ale mam koszty. Płacę za stronę internetową oraz za miejsce na kolejne odcinki na spreakerze. Najlepszym jednak wsparciem będzie gdy opowiecie innym o tym podkaście i może nawet pomożecie im, bo wiele osób nie wie co to jest podkast.
Przy tej okazji chciałbym powiedzieć, że 30 września przypada Międzynarodowy Dzień Podkastów. Podkasty to takie audycje jak moja. Jest ich bardzo wiele i poruszają wiele tematów. Jest to takie radio, w którym to słuchacz wybiera czego będzie słuchał. Wiele osób nie wiem jak się słucha podkastów. Jeżeli więc możesz to pomóż im i pokaż im naszą audycję oraz inne, które uważasz za ciekawe.