Lachisz to starożytne miasto leżące na drodze z Jerozolimy do Egiptu. Miasto leżało prawdopodobnie w miejscu, gdzie obecnie znajduje się miasto Tel Lachisz. W różnych tłumaczeniach Biblii słowo to może być oddane jako Lachisz lub Lakisz. Jest to bardzo starożytne miasto, w którym odnaleziono wiele rodzajów ceramiki, co wskazuje na długi okres zamieszkania w tym miejscu. Niestety niewiele wiemy o tym kto tam wtedy mieszkał. To zmienia się w późniejszym okresie. Np. w dokumencie egipskim, który być może jest aż z XV wieku p.n.e. jest wymienione miasto Rakisza, które historycy utożsamiają z Lakisz. Potem nazwa tego miasta pojawia się w korespondencji z Amarny. Jest to okres około 1350 roku p.n.e. Tam występuje pod nazwą Lakisza lub Lakisa.

O listach z Amarny wspominałem już w kilku odcinkach. Kiedyś pewnie poświęcę im osobny odcinek. Niemniej już w odcinku 29 wspominałem, że mieszkańcy Szechem mieli problem z ludem Habiru. Te same problemy mieli mieszkańcy Lachisz. Pisali do władców w Egipcie prosząc o pomoc. Czy ta pomoc przyszła nie wiemy. Gdzieś około XIII wieku p.n.e. miasto zostało całkowicie zniszczone. Przypisuje się to atakowi tzw. ludów morza. Później miasto odbudowano. Wg archeologów mogło tam mieszkać około 7000 mieszkańców. Było to naprawdę dużo. Dla porównania w średniowieczu w Londynie mieszkało około 8000 mieszkańców. Ale gdzie Lachisz pojawia się pierwszy raz w Biblii?

Księga Jozuego opisuje zdobycie Jerycha i Ai. W dziewiątym rozdziale czytamy o tym jak kolejne miasto Gibeon poddał się Izraelitom. Dowiadując się o tym król Jerozolimy zwołał czterech innych królów aby razem zaatakowali Gibeon. Tak więc 5 kananejskich królów wyruszyło na Gibeon. Byli wśród nich król Jerozolimy oraz Lachisz. Gibeonici przywołali Jozuego na pomoc, a ten pokonał tych królów. W Jozuego 10:32 czytamy “wydał Pan Lachisz w ręce Izraela; zdobył je drugiego dnia i wytracił ostrzem miecza wszystkich, którzy tam żyli”. Archeolodzy znaleźli tam warstwę popiołu. Biblia nic nie mówi jednak o spaleniu Lachisz. Tak więc te popioły pochodzą pewnie z innego zniszczenia. Przypominam, że Lachisz było już wcześniej zdobyte, np. podczas ataku ludów morza. Więc te popioły są pewnie z tamtych czasów, a nie podboju Jozuego.

Lachisz znajdowało się na nizinie. Czytamy o tym np. w Jozuego rozdziale 15. Słowo, które w wielu Bibliach przetłumaczono na nizina w oryginale brzmi “szefela”. Np. Jozuego 15:33 mówi: “na nizinie” i potem wymienia miasta. W oryginale jest tam właśnie słowo “szefela”. Czy przetłumaczenie tego słowa na “nizina” jest błędne? Niekoniecznie. Szefela w zasadzie była wyżyną jeżeli ją porównać z równiną nadmorską. Na północy jednak był masyw górski i dlatego o szefeli mówi się jako o nizinie w porównaniu z tymi górami. Tak naprawdę Szefela to takie niskie góry na południe od Jerozolimy. Tam właśnie leżało miasto Lachisz.

Po Salomonie w Judzie zaczął panować Rechoboam. W 2 Kronik 11:9 czytamy, że umocnił między innymi miasto Lakisz. Czy to mu pomogło? W 2 Kronik 12:2 czytamy: “w piątym roku panowania Rechabeama zdarzyło się, że Szyszak, król egipski, najechał na Jeruzalem”. Szyszak, czyli prawdopodobnie faraon Szeszonk I najechał Jerozolimę. Przypominam, że Lachisz znajdowało się na drodze z Jerozolimy do Egiptu. Tak więc zdobycie Jerozolimy oznaczało, że wcześniej faraon Szyszak zdobył Lachisz.. Miasto jednak później odbudowano i stało się ono potężną twierdzą

W 732 p.n.e. Lachisz oblegał król Asyrii Sancherib. Jak wyglądała sytuacja wyjawia nam 2 Księga Królów 18:14: “Wtedy król judzki Hiskiasz wysłał do króla asyryjskiego do Lakisz takie oświadczenie: Zgrzeszyłem, lecz odstąp ode mnie, a ja przyjmę na siebie wszystko, co na mnie nałożysz. I nałożył król asyryjski na Hiskiasza, króla judzkiego, haracz w wysokości trzystu talentów srebra i trzydziestu talentów złota”. Król Asyrii oblegał Lakisz, wielkie miasto na drodze do Jerozolimy. Zdobycie tego miast to była kwestia czasu. Potem wojska asyryjskie poszłyby na Jerozolimę. Tak więc król Hiskiasz (w innych przekładach Biblii jego imię oddano jako Ezechiasz), ten król poprosił o pokój i zapłacił daninę Sancheribowi. Czemu jednak nie poszedł od razu na Jerozolimę?

Jak może pamiętacie z odcinka 36, który poświęciłem Etiopii, w tym okresie w Egipcie rządzili czarni faraonowie i wyruszyli oni na pomoc Judzie. W kolejnym rozdziale, w 2 Królów 19:9 czytamy: “Na wiadomość o Tyrchace, królu etiopskim, która brzmiała: Oto wyruszył, aby walczyć z tobą. Ponownie więc wysłał posłów do Hiskiasza z takim poleceniem”. Przypominam, że Lachisz leżało na drodze z Jerozolimy do Egiptu. Asyryjczycy oblegali Lachisz. Ezechiasz był zamknięty w Jerozolimie, ale przyszli z pomocą Egipcjanie i Etiopczycy. Niestety dla Żydów zostali pokonani przez Asyryjczyków i Lachisz padło. Jak je zdobyto?

Archeolodzy znaleźli ślady świadczące o tym, że Asyryjczycy zbudowali rampę na wysokości murów. Umożliwiła im ona szturm miasta, bo żołnierze od razu mogli wbiec na mury. Archeologowie znaleźli też jaskinię, w której znajdowało się jakieś 1500 czaszek. Jest to jeden z tych momentów historii, który jest opisany zarówno w Biblii jak i w asyryjskich dokumentach. Asyryjczycy nie tylko opisali zdobycie Lachisz, ale także wykonali płaskorzeźby. Może je oglądać w Muzeum Brytyjskim. Jaki los czekał pokonanych mieszkańców tego miasta?

Asyryjczycy byli znani z okrucieństwa. Pamiętajcie jednak, że to co dzisiaj dla nas jest okrutne, w tamtych czasach było na porządku dziennym. Zdobycie miasta i wymordowanie mężczyzn, a wzięcie wszystkich kobiet było czymś normalnym. Wśród narodów, które robiły takie rzeczy Asyryjczycy się wyróżniali i byli uważani za okrutnych. Oni nie tylko mordowali, ale robili to w bardzo okrutny sposób. Zdobywanie kolejnych miast było czynnością trudną i wymagało czasu. Tak więc jako przykład dla kolejnych miast torturowano mieszkańców tych miast, które stawiały opór. Tak więc po zdobyciu Lachisz wymordowano w okrutny sposób przywódców, a ludność uprowadzono do Asyrii. Być może to właśnie uprowadzeni z Lachisz Izraelici zrobili płaskorzeźby w pałacu Sennacheryba w Niniwie.

W pałacu Sennacheryba odkopanym w Niniwie znaleziono płaskorzeźby przedstawiające Lachisz. Widać tam, że miasto było otoczone podwójnym murem z wieżami. Na pobliskich wzgórzach były palmy i figowce. Na tych płaskorzeźbach jest też scena przedstawiająca Sancheriba odbierającego łupy. Jest tam tekst: "Sennacheryb, król świata, władca Asyrii, zasiada na tronie i dokonuje przeglądu łupów z Lakisu".

Asyryjczycy zdobyli Lachisz, ale nie udało im się zdobyć Jerozolimy. Dlaczego tak się stało? Być może nieco światła rzuca na to jeden prorok biblijny. W Micheasza 1:13 czytamy: “Zaprzęgajcie rumaki do rydwanów, mieszkańcy Lachiszu! Ono było początkiem grzechu córki syjońskiej, gdyż u ciebie znaleziono przestępstwa Izraela”. Wygląda na to, że w Lachisz rozpoczęło się jakieś bałwochwalstwo, które rozprzestrzeniło się na cały Izrael. Ten werset mówi: “ono było początkiem grzechu”. Jest też inne wytłumaczenie. Ten fragment mówi także o “zaprzęganiu rumaków”. Biblia zakazywała kupowania koni i polegania na nich. Być może jest to więc sarkazm, coś w rodzaju: “nie ufaliście Bogu ale koniom, to teraz zaprzęgajcie rumaki do rydwanów, niech was uratują”. Asyryjczycy zdobyli Lachisz i nawet zrobili płaskorzeźbę przedstawiającą to zdobycie.

Jakieś sto lat później przyszli Babilończycy i ponownie chcąc zdobyć Jerozolimę oblegali najpierw Lachisz. Wskazuje to na to, że Lachisz było twierdzą zabezpieczającą Jerozolimę. Prorok Jeremiasz przebywał wtedy w Jerozolimie tak napisał: “Podczas gdy wojsko króla babilońskiego walczyło przeciwko Jeruzalemowi i wszystkim pozostałym miastom judzkim, przeciwko Lachiszowi i przeciwko Azece, albowiem tylko te pozostały wśród warownych grodów Judy” (Jeremiasza 34:7). Wynika z tego, że w tamtym momencie Nabuchodonozor, król babiloński zdobył już wszystkie miasta, pozostały jedynie: Jerozolima, Lachisz i Azeka. Jednak to oblężenie opisuje nie tylko Biblia ale także tzw. listy z Lachisz.

Wyobraźcie sobie tą sytuację. Asyryjczycy zdobyli już wszystkie miasta poza trzema: Jerozolimą, Lachisz i Azeką. Jesteście dowódcą obrony Lachisz i dostajecie taki list: “Niech Jahwe sprawi, że mój pan wysłucha jeszcze dziś dobrej nowiny. Zgodnie z tym wszystkim co posłał pan mój tak uczynił twój sługa. Napisałem na zwoju wszystko tak jak posłałeś do mnie. Jeśli chodzi o Bejt Ha-Rapid – w sprawie którego posłał pan mój – nie mam tam nikogo. Co do Semakjah, wziął go Szemajah i wyśle go do miasta”. Potem następują dwa urwane zdania: “twój sługa jeszcze nie (urwane) a dopiero po powrocie, rano (ponownie urwane)”. Dalej następują złe wieści: “mój pan wie, że znaki Lachisz obserwujemy, zgodnie ze wszystkimi sygnałami, które dał pan mój, gdyż nie widzimy Azeki”.

Listy z Lachisz są zapisane na skorupach. Znaleziono je w miejscu, gdzie była brama tego miasta. Dlatego nazywa się je listami z Lachisz. Jakiś dowódca wysłał zwiadowców, którzy mu donieśli, że widzą wciąż znaki z jego miasta czyli z Lachisz, ale nie ma już znaków z Azeki. Wynika z tego, że Azeka już padła. Niedługo później miało paść i Lachisz, a później i Jerozolima. Później przez dziesięciolecia Lachisz i cała Juda była niezamieszkana.

W Nechemiasza 11:30 czytamy o Żydach, którzy powrócili z niewoli babilońskiej: "w Lachisz i na jego polach, w Azece i w jej okolicznych siołach; rozłożyli się więc ze swoimi siedzibami". Zarówno Lachisz jak i Azeka ponownie zostały zaludnione (...)

I wydał Pan Lachisz w ręce Izraela; zdobył je drugiego dnia i wytracił ostrzem miecza wszystkich, którzy tam żyli tak samo, jak postąpił z Libną.
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/Ksiega-Jozuego/10/32

W piątym roku panowania Rechabeama zdarzyło się, że Szyszak, król egipski, najechał na Jeruzalem - dlatego że sprzeniewierzyli się Panu
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/2-Ksiega-Kronik/12/2