Gog z Magog lub Gog i Magog to dwa zwroty z Biblii, które pojawiają się w dwóch księgach biblijnych trudnych do zrozumienia. Chodzi o księgę Ezechiela i księgę Apokalipsy. Zanim przejdziemy do tych dwóch zwrotów, które są dość podobne warto przypomnieć, że te dwie księgi mają więcej podobieństw. Np. na początku Ezechiel opisuje tron Boga. Bardzo podobny opis jest w księdze Apokalipsy. Księga Ezechiela opisuje też świątynię i jej mierzenie. Bardzo podobny opis jest w Apokalipsie. Nie dziwi więc, że także opisy Goga z Ezechiela i Apokalipsy są podobne.

W Ezechiela 38:2 czytamy: “Synu człowieczy, zwróć swoje oblicze ku Gogowi w kraju Magog, głównemu księciu w Mesech i Tubal, prorokuj przeciwko niemu”. Z Kolei księga Apokalipsy 20:8 (nazywana także księgą Objawienia) mówi: “I wyjdzie, by zwieść narody, które są na czterech krańcach ziemi, Goga i Magoga, i zgromadzić je do boju; a liczba ich jak piasek morski”. Główna różnica polega na tym, że Ezechiel mówi o Gogu z kraju Magog, a Objawienie o Gogu i Magogu. Co wiemy o tych imionach?

Księga Rodzaju 10:2 mówi: “Synami Jafeta są: Gomer, Magog, Madai, Jawan, Tubal, Meszech i Tiras”. Mowa tutaj o Jafecie, synu Noego oraz o jego potomkach. Warto zwrócić uwagę, że nie tylko pojawia się imię Magog, ale także imiona Meszech i Tubal. Przypomnę, że Ezechiela 38:2 mówi: “zwróć swoje oblicze ku Gogowi w kraju Magog, głównemu księciu w Mesech i Tubal”. Imiona Magog i Tubal pojawiają się dokładnie w tej samej formie. Imię Meszech z Rodzaju zmienia się w Mesech w Ezechiela. Ale jest tak w tym przekładzie. W oryginale w obu miejscach występuje imię “Meszek”.

Przypomnę może, że Noe miał trzech synów: Sema, Chama i Jafeta. Każdy z nich miał pójść w inną stronę. Od Chama pochodzili ci, którzy zamieszkali w Kanaanie i Afryce, od Sema pochodzili między innymi Żydzi, a od Jafeta narody na północy, np. Magog, Meszech i Tubal. Z grubsza można powiedzieć, że od Sema pochodzą Azjaci, od Chama Afrykańczycy, a od Jafeta Europejczycy. Może ciężko to sobie nam wyobrazić, ale właśnie potomkowie Jafeta czyli Europejczycy byli uważani za barbarzyńców. Od Chama pochodzili np. Egipcjanie, od Sema np. Babilończycy, a od Jafeta straszni barbarzyńcy.

Gdy więc mowa o Magogu, Meszechu i Tubalu mowa tutaj o plemionach z północy, które budziły strach. Niektórzy utożsamiają ich ze Scytami. Dla wyjaśnienia Scyci dla starożytnych to to samo co np. dla Polaków Mongołowie czy Tatarzy. Czy jednak Gog z Magog to naprawdę Scyci? W Ezechiela 38:15 czytamy: “I przyjdziesz ze swojego miejsca pobytu, z najdalszej północy, a wraz z tobą liczne ludy; wszyscy na koniach, wielkie zastępy, liczne wojsko”.

Historia interpretacji kim jest Gog z Magog zwykle opierała się na tej informacji, że ma on przyjść z północy. Na północ od Izraela była Syria. Jednak w tym wersecie wspomniano o najdalszej północy. Już Józef Flawiusz w “Dawnych dziejach Izraela” utożsamia Goga ze Scytami. Czy jednak chodzi o naród Scytów? Warto pamiętać, że gdy starożytni mówili o Scytach mieli na myśli barbarzyńców z północy. Wszystkich pochodzących z tamtych regionów. Podobnie jest z polskim słowem Tatar, używano go na określenie wszystkich ludów na wschód od Kaukazu. To były różne plemiona, ale Polacy ich wszystkich nazywali Tatarami.

Zauważmy, że pojęcia Scyta czy Tatar są bardzo pojemne. Być może więc tak samo należy potraktować pojęcie Gog z Magog. Ale może jednak chodzi o konkretny kraj? W Ezechiela 38:8 czytamy: “Po wielu dniach otrzymasz rozkaz, w latach ostatecznych przyjdziesz do kraju uwolnionego od miecza i do ludu zebranego z wielu ludów na górach izraelskich, które długo były spustoszone; wszyscy oni wyprowadzeni spośród narodów, mieszkają bezpiecznie”. Mowa tutaj o “latach ostatecznych” czyli o przyszłości. Zauważmy, że Gog miał zaatakować “góry izraelskie, które długo były spustoszone”.

Napisał to Ezechiel, który dostał się do Babilonu 10 lat przed zburzeniem Jerozolimy. Góry izraelskie zostały zasiedlone ponownie po jakichś 80 latach, długo po śmierci Ezechiela. Nie może tu chodzić o Medów i Persów, którzy też przybyli z północy. Oni zniszczyli Babilon i uwolnili Izraelitów, a przecież Ezechiel mówił o tym, że Gog miał zaatakować ponownie zasiedlone góry izraelskie. Nie mogło też chodzić o Babilończyków. Był to ktoś z dalekiej północy.

Określenie z Ezechiela brzmi “Gog z krainy lub ziemi Magog”. Z kolei Objawienie używa krótszego “Gog i Magog”. To sformułowanie stało się później bardzo popularne. Pojawia się ono  raz w zwojach znad Morza Martwego. Niestety jest to malutki fragment z kilkoma słowami. Nie mamy więc kontekstu do słów “Gog i Magog”. Tak więc przed wzmianką w Objawieniu pojawia się tylko raz. Później jednak wielokrotnie i to nie tylko w pismach chrześcijańskich.

Te imiona w sformułowaniu “Gog i Magog” pojawiają się u żydowskich pisarzy, ale także w Koranie. Sura 18:94 mówi: “O powiedzieli: "O Zu'l Karnajnie! (O Dwu Rożny) Oto Gog i Magog sieją zgorszenie na ziemi! Czy moglibyśmy przygotować dla ciebie daninę, abyś zbudował między nami i między nimi zaporę?" Tak więc Koran mówi o jakimś władcy, który będzie przygotowywał zabezpieczenie przed Gogiem i Magogiem. Kogo uważano za Goga?

Przez wieki różne ludy uważano za tą postać z proroctwa. Np. wcześni chrześcijanie tak mówili o Rzymianach, później o Gotach, Scytach, Sarmatach, Hunach, Węgrach, Turkach, Mongołach, Tatarach, Saracenach i jeszcze innych. Za każdym razem gdy przybywali jacyś barbarzyńcy ktoś uznawał ich pojawienie się jako spełnienie proroctwa. Niektórzy z tych najeźdźców sami tak się nazywali, np. Mongołowie. Być może chcieli w ten sposób wystraszyć chrześcijan. Także władcy Rusi twierdzili, że pochodzą od Magoga. A współcześnie kogo uważano za Goga?

Niektórzy rabini za Goga uznali Napoleona najeżdżającego Rosję. Później podczas zimnej wojny niektórzy uznali Rosję za tą potęgę. Rosja była sprzymierzona z krajami arabskimi, które atakowały nowopowstałe państwo Izrael. Gog z proroctwa Ezechiela miał najechać właśnie Izrael. Niektórzy wierzą, że to proroctwo spełniło się podczas wojny 6-dniowej w 1967.

Historia interpretacji tych dwóch fragmentów jest bardzo długa. Np. współczesne identyfikowanie Rosji jako Goga opiera się na tym, że państwo to znajduje się na dalekiej północy patrząc od terytorium Izraela. Współczesny rosyjski imperializm pojawił się też w okresie gdy ponownie powstało państwo Izrael. Interpretacja tego proroctwa wiązała się tylko z Izraelem czyli Żydami?

Inni jednak traktowali słowo Izrael z tego proroctwa jako synonim ludu Bożego. Tak więc chrześcijańskie narody siebie traktowały jak Izrael czyli lud wybrany, a swoich wrogów jako Goga. Tak np. myśleli Krzyżowcy walczący z Saracenami. Ale także Saraceni czuli wyznawcy Islamu czytali Koran i o swoich wrogach myśleli jako o Gogu i Magogu.

Podsumowując. Proroctwo Ezechiela wspomina o Gogu z Magog. Ostatnia księga w Biblii czyli Apokalipsa albo Objawienia mówi o Gogu i Magogu. Ten sam zwrot pojawia się w zwojach znad Morza Martwego. Historycy dyskutują nad tym czy Apokalipsa cytuje ten fragment znad Morza Martwego czy na odwrót. Możliwe, że obie księgi cytują jeszcze trzecie źródło. Później jednak to sformułowanie pojawia się w wielu pismach chrześcijańskich, a nawet w muzułmańskim Koranie.

Synu człowieczy, zwróć swoje oblicze ku Gogowi w kraju Magog, głównemu księciu w Mesech i Tubal, prorokuj przeciwko niemu
https://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/Ksiega-Ezechiela/38/2

I wyjdzie, by zwieść narody, które są na czterech krańcach ziemi, Goga i Magoga, i zgromadzić je do boju; a liczba ich jak piasek morski.
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/Objawienie-Swietego-Jana/20/8

Synami Jafeta są: Gomer, Magog, Madai, Jawan, Tubal, Meszech i Tiras.
https://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/1-Ksiega-Mojzeszowa/10/2

I przyjdziesz ze swojego miejsca pobytu, z najdalszej północy, a wraz z tobą liczne ludy; wszyscy na koniach, wielkie zastępy, liczne wojsko.
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/Ksiega-Ezechiela/38/15

Po wielu dniach otrzymasz rozkaz, w latach ostatecznych przyjdziesz do kraju uwolnionego od miecza i do ludu zebranego z wielu ludów na górach izraelskich, które długo były spustoszone; wszyscy oni wyprowadzeni spośród narodów, mieszkają bezpiecznie.
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/Ksiega-Ezechiela/38/8

A ty, synu człowieczy, prorokuj przeciwko Gogowi i mów: Tak mówi Wszechmocny Pan: Oto Ja wystąpię przeciwko tobie, Gogu, główny książę w Mesech i Tubal.
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/Ksiega-Ezechiela/39/1