Dziś będziemy mówić o historii Gdańska, a pomagać mi będą Michał i Wojtek. Michał ma 8 lat, a Wojtek 7. Od czasu do czasu będzie też słychać 2-letniego Frania, który też chciał wziąć udział.

Historia Gdańska jest dość skomplikowana. Dlaczego? Gdańsk był pod panowaniem Polaków, Niemców oraz wielokrotnie był niezależny. Tak więc wielokrotnie usłyszycie dzisiaj o tym jak Polacy zdobyli Gdańsk, potem oderwał się od Polski, później znowu go Polacy zdobyli, potem Niemcy, potem oderwał się od Niemców i sam dołączył do Polski. I tak w kółko. W spisanej historii Gdańsk był przynajmniej 4 razy osobnym Państwem, przynajmniej 4 razy był pod rządami Polaków i przynajmniej 4 razy był pod rządami Niemców. Gdańsk też długo opierał się wprowadzeniu chrześcijaństwa. W 997 do Gdańska przybył św. Wojciech wraz z wojami Bolesława Chrobrego. Czy pamiętacie kim był św. Wojciech.

Gdańszczanie dali się wtedy ochrzcić ale raczej dlatego, że bali się wojów, czyli żołnierzy Chrobrego. W tamtych czasach zmuszano ludzi do przyjmowania chrześcijaństwa. Może pamiętacie, że po Bolesławie Chrobrym władcą został Mieszko II Lambert. On utracił Polskę. W tamtych czasach doszło też do reakcji pogańskiej. Większość ludzi wróciła do religii pogańskiej czyli np. spalili kościoły i ponownie zaczęli czcić Światowida. Tak właśnie zrobili Gdańszczanie. Kiedy więc stali się oni chrześcijanami?

Św. Wojciech przybył w 997 i ochrzcił Gdańszczan, ale oni potem wrócili do pogaństwa. Dopiero w 1186 ponownie przyjęli chrześcijaństwo. Tak więc minęło prawie 200 lat. Jak uważacie dlaczego Gdańszczanie odrzucili początkowo odrzucili chrześcijaństwo i przyjęli je dopiero 189 lat później.

Tak więc Pomorze i Gdańsk przyłączyli do Polski Mieszko I i Bolesław Chrobry, ale stracił je Mieszko II. Kto ponownie przyłączył Pomorze i Gdańsk do Polski?

Po Krzywoustym nastąpiło rozbicie dzielnicowe. Polska podzieliła się na wiele różnych części. Synowie Bolesława III Krzywoustego dostali po kawałku Polski, ale mieli słuchać najstarszego z rodziny, którego nazywano seniorem albo princepsem. Ostatnim takim seniorem uznawanym przez wszystkich był Leszek Biały. Co się z nim stało?

Leszek Biały został zabity w 1227 niedaleko Gąsawy. Wielu historyków mówi, że za tym zabójstwem stał władca Pomorza czyli Świętopełk Pomorski. Do czego to doprowadziło? Polska była już podzielona na części, ale był jeden władca czyli senior. Niestety teraz gdy zginął Leszek Biały Polska już naprawdę się podzieliła na stałe. Jedną z takich części, która wtedy się oderwała od Polski było Księstwo Pomorskie pod rządami Świętopełka. Ponownie Gdańsk stał się niepodległy.

Czy pamiętacie komu udało się połączyć Polskę na nowo po rozbiciu dzielnicowym? Był to król Władysław Łokietek. On ponownie przyłączył także Pomorze i Gdańsk do Polski. Niestety na Gdańsk ktoś napadł.

Na Gdańsk napadli Brandenburczycy czyli Niemcy z zachodu. Łokietek nie mógł przybyć z pomocą i polecił, aby zapłacono Krzyżakom za pomoc. Gdańszczanie wezwali więc Krzyżaków na pomoc, a oni najpierw obronili Gdańsk przed Brandenburczykami, a potem sami zdobyli Gdańsk. Krzyżacy też byli Niemcami, ale ze wschodu. Tak więc wtedy Gdańsk pierwszy raz stał się niemieckim miastem.

Gdy Krzyżacy zdobyli Gdańsk zbudowali tam sobie zamek. Gdańszczanie nie lubili Krzyżaków, woleli należeć do Polski. Zrobili więc powstanie i wypędzili Krzyżaków z Gdańska, a ten zamek rozebrali. Tak więc dzisiaj w Gdańsku nie ma już zamku krzyżackiego. Gdańszczanie poprosili też króla Polski - Kazimierza Jagiellończyka, aby im pomógł. Jednak Kazimierz IV Jagiellończyk nie był dobrym wodzem i nie potrafił pokonać Krzyżaków. Wojna też jest bardzo droga, ale Gdańsk był bogaty i dawał pieniądze królowi Polski na tą wojnę. Trwała ona 13 lat i dlatego nazywa się ją wojną trzynastoletnią. W ten sposób Gdańsk stał się częścią Polski, ale inaczej niż poprzednio. Poprzedni władcy przyłączali Gdańsk i Pomorze siłą do Polski. Tak zrobił Bolesław Chrobry, ale Gdansk się oderwał od Polski. Potem ponownie przyłączył go Bolesław Krzywousty, ale Gdańsk później znowu oderwał się od Polski. Potem Gdańsk przyłączył Władysław Łokietek, ale zdobyli go podstępem Krzyżacy. Jednak teraz sam Gdańsk poprosił aby przyłączyć go do Polski i jeszcze przez 13 lat dawał pieniądze królowi Polski aby pokonał Krzyżaków.

Skąd Gdańsk miał tyle pieniędzy, aby finansować polskiego króla przez 13 lat? Gdańsk był wtedy częścią Polski, aby był też członkiem takiego stowarzyszenia miast kupieckich na północy Europy. To stowarzyszenie nazywało się Hanza. Wszystkie miasta, które należały do Hanzy zarabiały dużo pieniędzy na handlu. Stąd właśnie Gdańsk był taki bogaty.

W Gdańsku mieszkali wtedy ludzie wyznający różne religie. Dochodziło między nimi czasami do walk religijnych. W 1557 Zygmunt August wydał dekret o tolerancji religijnej w Gdańsku. Był to pierwszy taki akt w całej Europie. Tolerancja religijna oznacza, że toleruje się to, że ktoś ma inną religię. Np. zwykle królowie kazali swoim poddanym aby mieli tą samą religię co król. Gdy ktoś starał się o jakieś stanowisko to też musiał mieć taką samą religię jak król. W Gdańsku było inaczej. Tam nie oceniano ludzi po religii, ale po tym jacy byli.

Gdańsk wprawdzie poprosił, aby zostać częścią Polski, ale nie zawsze słuchał polskich królów. Np. gdy wybrano na króla Stefana Batorego Gdańsk nie chciał go uznać i wtedy wybuchła wojna Rzeczypospolitej z Gdańskiem. Stefan Batory oblegał Gdańsk, ale nie potrafił go zdobyć. W końcu zawarto pokój. Gdańsk uznał króla Stefana Batorego, a on obiecał, że nie będzie karał Gdańszczan za bunt. Tak więc wielka Polska nie potrafiła wtedy pokonać małego Gdańska.

Niestety jak pewnie pamiętacie z historii Polska zniknęła z map na 123 lata. Polska została rozebrana na części dlatego ten okres nazywa się rozbiorami. Kto zabrał Polsce Pomorze i Gdańsk? Tak więc Gdańsk drugi raz dostał się w ręce Niemców. Ale potem Gdańsk stał się wolnym miastem.

Podczas zaborów Polacy pomagali Napoleonowi. Gdy przybył na tereny gdzie kiedyś była Polska stworzył dwa Państwa - jedno duże, drugie bardzo małe. Stworzył Księstwo Warszawskie oraz Wolne Miasto Gdańsk. Księstwo Warszawskie było duże, a Wolne Miasto Gdańsk małe. Jednak gdy Napoleon przegrał te państwa przestały istnieć. Ale zauważcie ponownie Gdańsk był przez jakiś czas osobnym państwem, choć bardzo małym

Gdy skończyło się 123 lata zaborów Polska odzyskała niepodległość, a co stało się z Gdańskiem?

Tak więc w okresie międzywojennym Polska była niepodległa, ale Gdańsk do niej nie należał. Nie należał też do Niemców. Po raz drugi Gdańsk był wolnym miastem. Polacy posiadali w Gdańsku pocztę polską oraz składnicę wojskową na Westerplatte. Według wielu historyków właśnie tam zaczęła się II wojna światowa.

1 września 1939 roku o 4:45 wcześnie rano niemiecki statek zaczął strzelać na Westerplatte. Wszędzie byli Niemcy, ale Polacy bronili się tam aż 7 dni. A co się stało z budynkiem polskiej poczty w Gdańsku?

Także na poczcie bronili się Polacy chociaż nie byli żołnierzami. Przez wiele godzin Niemcom nie udawało się jej zdobyć. Niestety na 6 lat Polska była okupowana przez Niemców, przez żołnierzy Hitlera. Co się stało w 1945, gdy skończyła się II wojna światowa?

Co myślicie o historii Gdańska? Jest dość skomplikowa. Czy zauważyliście jednak, że Gdańszczanie nie lubili jak ich się do czegoś zmuszało? Np. Bolesław Chrobry zmusił ich do przyjęcia chrześcijaństwa, ale oni tego nie chcieli i powrócili do pogaństwa. Potem jednak sami przyjęli chrześcijaństwo. Trzech polskich władców siłą przyłączyło Gdańsk do Polski. Najpierw Bolesław Chrobry, potem Bolesław Krzywousty, a potem Władysław Łokietek. Gdańszczanie jednak tego nie lubili. Później jednak sami postanowili przyłączyć się do Polski i jeszcze dali polskiemu królowi Władysławowi Jagiellończykowi pieniądze, aby mógł zapłacić żołnierzom przez 13 lat.

Co myślicie o tym? Czy można zmuszać innych aby zmienili religię? Albo czy można siłą przyłączać jakiś teren do swojego państwa? Napiszcie mi co o tym sądzicie. Albo nawet nagrajcie mi swoje odpowiedzi - będziemy je mogli dołączyć do tego odcinka.

Więcej na temat królów o których dzisiaj mówiliśmy znajdziecie w innych odcinkach. Np. o Kazimierzu Jagiellończyku możecie posłuchać w odcinku 76, w którym mówiliśmy więcej o wojnie 13-letniej z Krzyżakami. Na dzisiaj to już wszystko. Dziękuję bardzo Michałowi i Wojtkowi oraz ich tacie.