Dzisiejszy odcinek powstał z lekcji online, którą mieliśmy 12 stycznia 2021 roku przez zooma. Wraz z grupą dzieci rozmawialiśmy o Wacławie II. W tej audycji będę wykorzystywał zarówno nagranie tamtej lekcji, ale także plan, plan tamtej lekcji. Chciałbym abyście z tej lekcji zapamiętali tylko jedną datę, konkretnie jeden rok - 1300. Wacław II został w 1300 roku koronowany na króla Polski. Ale zanim powiemy o tym więcej zacznijmy od początku.

Wacław II nie był Polakiem, urodził się w Pradze. Czy wiecie jakiego kraju stolicą jest Praga? Tak, Praga jest stolicą Czech, tak więc Wacław II był Czechem. Inna Praga jest dzielnicą Warszawy, ale my dzisiaj skupimy się na tej czeskiej Pradze, czyli na Pradze stolicy Czech. Wacław II urodził się w Pradze. Gdyby to była warszawska Praga musielibyśmy powiedzieć, że urodził się na Pradze. Ale on urodził się w stolicy Czech, a o tym się mówi, że urodził się w Pradze. Zapytajcie panią (lub pana) od polskiego dlaczego ktoś mieszka na warszawskiej pradze, a ktoś inny mieszka w czeskiej Pradze.

Wacław II urodził się w Pradze w 1271 roku. Gdy miał 7 lat stracił ojca. Był rok 1278 i doszło wtedy do bitwy pod Suchymi Krutami. Była to jedna z największych bitew średniowiecza. Właśnie tam zginął Przemysł Ottokar II, ojciec Wacława II. Śmierć ojca oznaczała, że teraz królem Czech zostanie właśnie Wacław II, ale jednocześnie dostał się on do niewoli. Jego ojciec walczył z Niemcami i teraz właśnie Niemcy zabrali Wacława do Berlina. Był tam w więzieniu przez 5 lat. Jego ojciec zginął, matka została w Pradze. Mały Wacław był trzymany samotnie. Przez tą niewolę nauczył się mówić po niemiecku. Niestety nikt nie nauczył go czytać i pisać. W tamtym okresie stał się też bardzo przesądny. Czy wiecie co to znaczy być przesądnym?

Wacław był małym chłopcem, który mieszkał bez rodziców i bał się wielu rzeczy. Czego szczególnie? Mały Wacław bał się ciemności, bał się burzy oraz bał się miauczenia kotów. Szczególnie to ostatnie jest dziwne dla nas. Co jednak robił Wacław II podczas burzy. Ten król miał skrzynię, w której trzymał relikwie. Gdy była burza i bardzo się bał to wchodził do tej skrzyni, bo tam czuł się bezpieczny. A co to są relikwie? Relikwie to kawałki ciał osób uważanych za święte lub przedmioty, których te osoby używały. Dlaczego bał się tych rzeczy?

Inną rzeczą, która wyróżniała Wacława II było to, że chciał osiągnąć dwie rzeczy na raz. W jego czasach ludzie podziwiali dwie grupy. Podziwiano świętych oraz podziwiano rycerzy. Wacław II chciał osiągnąć obie te rzeczy. Chciał być sławnym wodzem jak Aleksander Wielki, ale chciał też zostać świętym. Jak myślicie czy można jednocześnie być świętym i podbijać inne narody? Tak, Krzyżacy też tego próbowali. Byli mnichami, którzy podbijali inne narody. Ale czy tacy ludzie, co podbijają mogą zostać świętymi? Wacław II jednak tego próbował. Zgromadził wielką armię i dołączał do swojego królestwa kolejne narody. Jednocześnie jednak wygolił sobie głowę jak mnich i w niektóre dni słuchał nawet po 20 mszy. W średniowieczu nie było jednego wzoru dla mszy. Wacław II żył na przełomie 12 i 13 wieku, a pierwszy wzór mszy pochodzi dopiero z 16 wieku z soboru trydenckiego, gdzie ustalono jak ma wyglądać tz. msza trydencka. Różnice w tamtej mszy to nie tylko czas, ale także ustawienie kapłana, który stał przodem do ołtarza, a tyłem do wiernych. No i oczywiście tamte msze były po łacinie.

Wacław II ożenił się w 1285. Miał wtedy 14 lat. Jego żona Guta von Habsburg też miała 14 lat. Jednak po ślubie ojciec Guty, który był królem niemieckim zabrał córkę z powrotem do Niemiec. Po co więc zawarto to małżeństwo? Po co się żenili władcy? Tak, władcy, książęta, królowie nie żenili się z miłości. Guta przyjechała do swojego męża Wacława II po dwóch latach. Był rok 1287 i oboje mieli po 16 lat. Mam teraz dla was zadanie z matematyki. Guta przez 9 lat co roku rodziła dzieci. Najczęściej rodziła jedno dziecko, ale raz się zdarzyło, że urodziła bliźniaki. Ile dzieci urodziła Guta?

Guta von Habsburg urodziła razem 10 dzieci. To ona doprowadziła do pokoju pomiędzy swoim mężem Wacławem II, a jej ojcem Rudolfem, który był królem Niemiec. Ojciec Wacława - Przemysł Ottokar II walczył właśnie z ojcem Guty - Rudolfem I. Później to właśnie Rudolf trzymał małego Wacława w niewoli w Berlinie. Gdy córka Rudolfa - Guta wyszła za mąż za Wacława starała się dla niego o koronę czeską. Przez 10 lat starała się przekonać najpierw swojego ojca Rudolfa, a potem swojego brata Albrechta. W końcu jej się udało. W 1297 doszło do koronacji Wacława II i jego żony Guty. Zostali oni królem i królową Czech. Niestety Guta czuła się źle po ostatnim porodzie i umarła dwa tygodnie po tej koronacji.

W tym czasie, gdy Wacław II został królem Czech w Polsce było rozbicie dzielnicowe. Po śmierci Bolesława III Krzywoustego Polska podzieliła się na 6 części. Później każda z tych części podzieliła się na kolejne mniejsze kawałki. W tym momencie gdy tymi terenami zainteresował się Wacław II Polska zaczynała się powoli łączyć. Jednym z tych, którzy doprowadzili do połączenia Polski na nowo był arcybiskup gnieźnieński Jakub Świnka. Pojechał on do umierającego władcy ziemi krakowskiej i namówił go aby zapisał tą ziemię władcy wielkopolski, którym był Przemysł II. Tak się stało. Przemysł II miał więc Wielkopolskę oraz dużą część Małopolski z Krakowem. Później zdobył też Pomorze Gdańskie. Niestety Wacław II zaczął mówić, że on ma prawa po swojej ciotce do ziemi krakowskiej. Czy można zostać władcą po ciotce? Po kim dziedziczono?

Wszyscy ludzie w tamtych czasach uważali, że nie można dziedziczyć po ciotce, po siostrze swojej mamy. Wacław II miał jednak ogromną armię, a Przemysł II o wiele mniejszą. Postanowił więc bez walki oddać Wacławowi ziemię krakowską. Zanim jednak Przemysł wyjechał z Krakowa wziął ze sobą koronę królewską. Później arcybiskup Jakub Świnka koronował Przemysła II na króla Polski. Niestety Przemysł II zginął parę miesięcy po koronacji. Zanim jednak umarł umówił się z Władysławem Łokietkiem, że zostawi mu swoją ziemię po śmierci. Tak więc gdy Przemysł II zmarł władcą Wielkopolski i Pomorza został Władysław Łokietek. Wtedy jednak Wacław II najechał na Wielkopolskę, a Łokietek musiał uciekać. W tym momencie Wacław II miał w swoim ręku Małopolskę z Krakowem, Wielkopolskę z Poznaniem i Gnieznem oraz Pomorze Gdańskie. Jak się nazywa kogoś takiego, kto siłą zabiera to co należy do innych?

Tak więc Wacław II najpierw wymusił na Przemyśle II aby oddał ziemię krakowską czyli kawałek Małopolski, a potem zabrał Łokietkowi Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie. Jak już mówiliśmy na początku tej audycji, w roku 1300 Wacław II został koronowany na króla Polski. Gdzie był koronowany Wacław II? Tak, Wacław II był ostatnim królem Polski koronowanym w Gnieźnie. A gdzie był koronowany następny król czyli Władysław Łokietek?

Wracając do Wacława II, ponieważ wszyscy twierdzili, że nie ma prawa do korony polskiej postanowił się ożenić z córką zmarłego króla Przemysła II. Ryksa Elżbieta urodziła się w 1288 roku, tak więc w chwili koronacji Wacława II w 1300 roku miała dopiero 12 lat. Jest ona pierwszą Polską, której znamy dokładną datę urodzin i śmierci. Ponieważ miała dopiero 12 lat Wacław II się z nią zaręczył, a ślub wzięli 3 lata później. Mimo tego nawet papież w tamtych czasach uważał, że Wacław II nie ma prawa do korony polskiej.

Tak więc Wacław II był już królem Czech w 1297. Trzy lata później czyli w 1300 roku był już królem Polski. Ale jemu to nie wystarczało. Postanowił zapewnić tron węgierski swojemu synowi Wacławowi III. Tego jednak był już za dużo dla wszystkich. Papież ogłosił, że Węgrzy nie muszą być posłuszni Wacławowi. On jednak swoją wielką armią chciał zmusić Węgrów do posłuszeństwa. Wtedy jednak zaatakował go z drugiej strony brat jego pierwszej żony Guty. Zaatakował go król Niemiec Albrecht Hohenzollern.

Gdy Wacław II walczył z Węgrami i Niemcami do Polski wrócił Władysław Łokietek. Wacław II zbierał armię, aby wrócić do Polski, ale niestety umarł. Wacław II umarł na gruźlicę, na tron po nim wstąpił jego syn Wacław III. On również zbierał armię aby wyruszyć na Polskę, ale wtedy coś się wydarzyło. Wacław II zmarł w 1305 na gruźlicę. Jego syn Wacław III zmarł rok później. Zabił go niemiecki szpieg. W Polsce rządy przejął Władysław Łokietek, ale to już inna historia.

Mówiliśmy co złego robił Wacław II. Siłą zdobywał kolejne kraje i ziemię. Ale czy zrobił coś dobrego? Wacław II wprowadził w Polsce monetę, którą nazywa się groszem praskim. Była to srebrna moneta. Grosz praski na dzisiejsze pieniądze to około 250 zł. Tak więc 4 grosze to 1000 zł. Co można było za to kupić? Za chłopskie buty płacono właśnie 4 grosze. Kura kosztowała 1 grosz. Miecz - 70 groszy praskich. Książki były wtedy bardzo drogie np. Biblia kosztowała 1440 groszy praskich. Za jedną Biblię można było mieć 20 mieczy.

Wacław II wprowadził też w Polsce pewien urząd. Ten urząd istnieje do dzisiaj Czy wiecie jaki? Wacław II wprowadził urząd starosty. W czasach królów, gdy ludzie mieli jakąś sprawę musieli jechać po decyzję do samego króla. Jednak ci starości mieli władzę rozstrzygać sprawy i spory tak jak król, któr ich mianował. Tak więc ludzie nie musieli jechać do stolicy do króla, ale mogli pojechać do najbliższego im miasta, gdzie był starosta. Dzisiaj starosta rządzi w powiecie. Polakom podobał się ten urząd, ale nie podobało im się wtedy, że starostami zostawali tylko ludzie mówiący po niemiecku.