Suriye’de İdlib'in "kale kapısı" olarak nitelenen Han Şeyhun düştü ve Rusya desteğiyle rejimin kontrolüne geçti.

Bölgede tansiyon yükselirken Cumhurbaşkanı Erdoğan, salı günü Moskova’ya giderek Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le bir görüşme gerçekleştirecek. 

Rusya uzmanı Kerim Has’la iki liderin görüşmesi öncesi son durumu, AhvalPod’da Moskova’dan programında son gelişmeleri konuştuk.

Kerim Has, Ankara’nın İdlib’de hesap hatası yaptığını söylüyor. Türkiye’nin, S-400’lerin alımı ile İdlib’de ve genel olarak Suriye’de Moskova’nın politikasında kendisine daha fazla anlayış göstereceğini beklediğini söyleyen Has, “Bu hesap tutmadı. Hem reel politik bu yönde değil bölgede hem de Rusya’yı tanımıyorlardı anlaşılan” görüşünü dile getiriyor.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov’un, Rus hava güçlerinin destek verdiği Suriye ordusunun Han Şeyhun’u ele geçirmesinin, Türkiye ile yapılmış olan hiçbir anlaşmayı ihlal etmediği yönündeki açıklamasına dikkat çeken Has, Han Şeyhun’un kontrolü rejim güçlerine geçince Suriye’de Morik’teki dokuz nolu Türk gözlem noktasının da rejimin kontrolü altına girmiş olduğunu vurguluyor ve ekliyor:

“Bölgeye yani İdlib’e sivilleri rejimin saldırılarından koruma gerekçesiyle giren Türk askeri, rejimin rehinesi durumuna düştü ve itibarını Rus askerinden yardım isteyerek koruma noktasına düştü. Yarınki Erdoğan-Putin görüşmesinden sonra Türkiye’nin, 9’uncu gözlem bölgesinden Rusya’nın eskortluğu ile çıkarıldığını görebiliriz.”

Rusya uzmanı Has, Han Şeyhun’da Türk askeri konvoyunun vurulmasına ilişkin de dikkat çeken bir bilgi paylaşımı yapıyor. 

Kremlin’den birçok uzmanla görüştüğünü belirten Has, Türk konvoyuna nokta atışı yapan uçağın pilotunun sa büyük ihtimalle Rus olduğunu kaydediyor.

Putin’in de dört gün kadar Erdoğan’ın telefonlarına çıkmamasının da bilinçli olduğunu ifade eden Has, “Han Şeyhun’un ele geçirilmesine kadar beklendi” diyor.

S-400 teslimatının ardından ABD’nin F-35 programını askıya almasıyla gündeme gelen Rus yapımı Su-35’lerin alımına ilişkin bir ön anlaşmanın, Putin-Erdoğan görüşmesinde alınabileceğine işaret ediyor.

TSK’de şok etkisi yapan generallerin istifasının da bu gelişmelerle bağlantılı olduğunu söyleyen Rusya uzmanı, “Aceleyle alınmış bir karar. İlerleyen süreçte Ankara’nın bu istifa eden generallere ihtiyacının olacağını düşünüyorum. Zira bu generallerin önemli bölümü, İdlib’de görev yapıyordu” ifadesini kullanıyor.

Son olarak Rus medyasında şu sıralar Moskova’nın Suriye’de artık yüzünü Kürtlere dönmesi gerektiğini belirten yazıların çıkıyor olmasına değinen Kerim Has, Rusya Bilimler Akademisi’nin asker kökenli uzmanı Stanislav İvanov’un Kremlin’e yakın Nezavisimaya Gazeta’da yazdığı makalenin Ankara’ya bir mesaj olarak yorumlanabileceğini belirtiyor.

35 yıllık askeri deneyime sahip İvanov, yazısında “Suriye, şu an en büyük tehdidi Türkiye ile İran’dan hissediyor ve Rusya’nın bu ülkelerle işbirliği Moskova’yı çıkışı olmayan yola doğru sürüklüyor” ifadesini kullanıyor.

İdlib’de yaşananları Ankara açısından bir “rezalet” olarak yorumlayan Has, İvanov’un, Erdoğan’ı bölgede terör gruplarını desteklediği suçlamasının da manidar olduğunun altını çiziyor ve şöyle devam ediyor:

“Esad’ın da Kürtlerle anlaşmaya yakın olmadığı biliniyor. Dolayısıyla Esad’ı da bir anlamda ikna edilmeye çalışılacak. Askeri kanattan önemli bir ismin kaleme aldığı bu makalenin, Putin ziyaretinden bir gün öncesinde yayımlanmasının ve bu kadar açık bir şekilde Moskova’nın yüzünü Kürtlere dönmesi yolunda bir tavsiyede bulunması ciddi bir mesaj. Bu yazıların devamının geleceğini düşünüyorum. İdlib’de işler daha da çıkmaza girerse bu konuda Moskova, daha somut adımlar atacaktır.”