دور دوم مذاکرات برای احیای برجام، روز جمعه ۲۰فروردین در وین پایان یافت. هنوز هیچ اثر ملموسی از گشوده شدن بن‌بست دیده نمی‌شود. خبرگزاری رویترز طی تفسیری در پایان نشست وین خاطرنشان کرد که طرفین انتظار ندارند پیشرفتی سریع طی این دور از مذاکرات حاصل شود. علت اصلی این قضیه، تنیده شدن موضوع با جنگ و دعوای درونی رژیم است که به‌خصوص در پیش بودن نمایش انتخابات رژیم به‌آن ضریب زده است. رویترز در همین رابطه نوشت: «دیپلمات‌های غربی گفته‌اند طی هفته‌های آینده خواهند فهمید که آیا چندین دور گفتگو، پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری ایران، ثمربخش خواهد بود یا نه... اگر خامنه‌ای نگران پیامدهای سیاسی یک موفقیت دیپلماتیک در میان انتخابات باشد، آن وقت پای خود را روی ترمز خواهد گذاشت». این تفسیر هم‌چنین خاطرنشان می‌کند «خامنه‌ای که حرف آخر را در امور کشور می‌زند با لغو گام به‌گام تحریم‌ها مخالفت کرده است».



طرح گام‌به‌گام، آری یا نه؟
مخالفت خامنه‌ای با شیوهٔ گام‌به‌گام در حالی است که خبرگزاری ژاپنی کیودو روز پنجشنبه، گزارش داد که رژیم یک طرح ابتکاری گام به‌گام را به‌طرفهای مقابل ارائه داده است. یک مقام ارشد رژیم به‌شرط ناشناس ماندن به‌این خبرگزاری گفته است: «اگر آمریکا در کمتر از دو ماه قادر به‌انجام یک توافق با رژیم ایران قبل از اتمام ضرب‌الاجل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نباشد، دیگر هرگز تضمینی برای رسیدن به‌یک توافق با تهران وجود نخواهد داشت... اگر آمریکا این فرصت اندک را از دست بدهد، آنگاه تمامی طرف‌ها باید ۷ماه صبر کنند تا دولت جدید برای مذاکرات آماده شود».



خامنه‌ای در کدام سمت است؟
به این ترتیب در حالی که یک‌طرف برای به‌نتیجه رسیدن مذاکرات این‌چنین بی‌تابی نشان می‌دهد، دلواپسان نظام حتی بر سر نفس مذاکره حرف دارند. کیهان خامنه‌ای (۱۹فروردین) تأکید کرد: «نیاز به‌مذاکره نیست؛ وین را ترک کنید». کیهان با بیان این‌که «مقامات دولت بایدن... در پی دائمی کردن محدودیت‌های برجامی و ضمیمه کردن توان موشکی و قدرت منطقه‌یی (نظام) به‌توافق هسته‌یی هستند». تصریح می‌کند: «این دقیقاً تکرار زیاد‌ه‌خواهی‌های مقامات دولت ترامپ درباره توافق هسته‌یی است».



مشابه این موضع را از جانب آخوند علم‌الهدی امام جمعه و نمایندهٔ خامنه‌ای در نمایش جمعهٔ (۲۰فروردین) مشهد هم شاهد هستیم. وی با استناد به‌حرف خامنه‌ای مبنی بر این‌که ما تا وقتی همهٔ تحریم‌ها لغو نشود با آمریکا در مورد برجام هیچ مذاکره‌یی نداریم، مذاکرات وین را «نقض دستور و مقابله با خامنه‌ای» توصیف کرد، اما وی این تناقض را بی‌پاسخ گذاشت که چگونه ممکن است شرکت نمایندگان رژیم در مذاکرات وین، بدون اجازه و اطلاع ولی‌فقیه ارتجاع بوده باشد؟



برخی ناظران خارجی بن‌بست سیاسی موجود را ناشی از انتخابات رژیم می‌دانند، اگر چه نمایش انتخابات پیش رو بن‌بست را تشدید کرده، اما مسأله فراتر از آن به‌تناقض استراتژیک رژیم برمی‌گردد. از یک‌سو نفس رژیم به‌خاطر تحریم‌ها به‌شمارش افتاده؛ مکیدن شیرهٔ حیاتی مردم برای تأمین هزینه‌های سرکوب و صدور تروریسم به‌نهایت خود رسیده و هر گونه فشار بیشتر به‌اعتراف کارشناسان رژیم خطر انفجار این انبار باروت را در پی دارد؛ از سوی دیگر تن‌دادن به‌مذاکره در شرایط تعادل‌قوای موجود معنایی جز کوتاه‌آمدن از توان هسته‌یی، پروژهٔ موشکی و دخالت‌های منطقه‌یی و نقض حقوق‌بشر ندارد؛ یعنی دست برداشتن از آنچه که رژیم آنها را مؤلفه‌های قدرت و تضمین موجودیت خود می‌داند و خلیفهٔ ارتجاع بارها هشدار داده که هر گام عقب‌نشینی، گامهای دیگری را لامحاله در پی خواهد داشت و این تنزل بی‌پایان در شرایط انقلابی جامعه ایران تا نفی و برچیدن نظام ولایت فقیه به‌دست مردم ایران ادامه خواهد یافت. اکنون بار دیگر این سؤال مطرح می‌شود که بین این دو راه کدام یک برای رژیم بد و کدام بدتر است و خامنه‌ای بین خودکشی و مرگ کدام را انتخاب خواهد کرد؟